W 2025 r. Polska po raz drugi będzie sprawować przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej, co daje jej możliwość wyznaczania kierunków debaty i kształtowania programu prac Unii Europejskiej w obszarze polityki zdrowotnej. 8 maja 2024 r., podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego (EKG) w Katowicach Związek Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA zaapelował do rządu o wyznaczenie na czas polskiej prezydencji celów, które uwzględnią działania na rzecz poprawy profilaktyki, wzmocnienia konkurencyjności Europy w zakresie rozwoju innowacyjnych terapii oraz przyspieszenia transformacji cyfrowej ochrony zdrowia. Popieramy kierunkowe obszary działań i deklarujemy wolę współpracy, ale zwracamy też uwagę, że pod przewodnictwem Polski, Unia Europejska powinna wypracować nowe mechanizmy na rzecz zabezpieczenia zdrowia swoich obywateli i wzmocnienia konkurencyjności Europy – podkreśla INFARMA.

– Polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej przypadnie na początek prac instytucji europejskich w nowej kadencji. W obliczu licznych zagrożeń transgranicznych, wyzwań demograficznych oraz słabnącej konkurencyjności Unii Europejskiej, współpraca i koordynacja działań w zakresie zdrowia publicznego i nowych metod finansowania ochrony zdrowia nigdy nie były tak potrzebne jak teraz. Należy dążyć do wypracowania mechanizmów wspierających walkę z nierównym dostępem do opieki zdrowotnej w Europie, z chorobami przewlekłymi oraz z konsekwencjami starzejącego się społeczeństwa – mówił w Katowicach Michał Byliniak, dyrektor generalny Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA.

Związek Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA poparł wskazane przez Ministerstwo Zdrowia kierunkowe obszary działań podczas nadchodzącej prezydencji, deklarując także chęć współpracy. Jednocześnie podczas panelu „Prezydencja i zdrowie”, który odbył się podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach, Michał Byliniak, wskazał trzy elementy warte uwzględniania w pracach prezydencji w obszarze zdrowia:

1)     POLITYKA ZDROWOTNA OPARTA NA PROFILAKTYCE. Nowa polityka zdrowotna powinna opierać się na jednolitych rekomendacjach dla profilaktyki, wczesnej diagnostyki oraz ograniczeniu kosztów ekonomiczno-społecznych chorób przewlekłych.

2)     KONKURENCYJNA I INNOWACYJNA EUROPA. Innowacyjna branża farmaceutyczna, w Polsce i w Europie to jedna z najważniejszych strategicznie i społecznie gałęzi gospodarki. Europa musi być liderem w tworzeniu innowacji i opracowywaniu leków, aby zapewnić bezpieczeństwo zdrowotne zdrowotny i gospodarcze swoim obywatelom.

3)     TRANSFORMACJA CYFROWA OCHRONY ZDROWIA. Konieczne jest wspieranie rozwoju technologii oraz przyspieszenie procesów cyfrowych na rzecz poprawy efektywności, dostępności i jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych.

Przedstawione obszary to odpowiedź na wyzwania zdrowotne i gospodarcze, jakie stoją obecnie przed wszystkimi państwami członkowskimi i są związane ze starzeniem się społeczeństw, rosnącą liczbą pacjentów z chorobami przewlekłymi, czy alarmującymi prognozami dotyczącymi wzrostu zapadalności na choroby onkologiczne.

Przewiduje się, że w 2050 r. wystąpi ponad 35 milionów nowych przypadków raka, co stanowi 77% wzrost w porównaniu z danymi za 2022 r. Choroby przewlekłe są coraz poważniejszym wyzwaniem w obliczu starzejącego się społeczeństwa. Ponad 65% Polaków powyżej 65. roku życia cierpi na co najmniej dwie choroby przewlekłe (OECD, 2022 r.). W państwach OECD udział wydatków na profilaktykę w ogólnych wydatkach na zdrowie to 7% w 2022 r. W Polsce według danych Eurostat to około 4%.

Aby odwrócić te negatywne trendy należy poprawić dostęp do profilaktyki, wczesnej diagnostyki oraz wspierać rozwój innowacyjnych terapii. Już teraz dzięki poprawie dostępu do nowoczesnych leków wiele chorób śmiertelnych stało się chorobami przewlekłymi, a pacjenci mogą dalej być aktywnymi uczestnikami życia zawodowego, społecznego, prywatnego. Wpływa to także pozytywnie na efektywność systemu ochrony zdrowia, zmniejszając m.in. koszty hospitalizacji i leczenia wielu powikłań. W tym kontekście konieczne jest także wspieranie rozwoju technologii oraz przyspieszenie procesów transformacji cyfrowej systemów ochrony zdrowia, co również poprawi efektywność, dostępność i jakość udzielanych świadczeń zdrowotnych.

Aby zapewnić bezpieczeństwo zdrowotne i gospodarcze swoim obywatelom, Europa musi stać się liderem w tworzeniu innowacji i opracowywaniu leków. Tymczasem udział Europy w światowych badaniach i rozwoju w zakresie leków zmniejszył się o jedną czwartą. Dwadzieścia lat temu kwota inwestycji dokonanych przez amerykańskie i europejskie firmy farmaceutyczne różniła się zaledwie o 2 mld euro, w 2020 r. różnica ta wzrosła do prawie 25 mld euro.

Badania oraz rozwój nowych terapii w coraz większym stopniu przenoszą się do bardziej ambitnych pod względem rozwoju innowacyjnych terapii rynków – USA i Azji co odbija się także na europejskiej gospodarce, ponieważ innowacyjna branża farmaceutyczna zarównow Polsce jak i w Europie, to jedna z najważniejszych strategicznie i społecznie gałęzi gospodarki, której dodatni bilans handlowy wynosi ponad 600 mld zł. W Polsce w 2021 r. innowacyjne firmy farmaceutyczne przyczyniły się bezpośrednio do wytworzenia 3,5 mld zł wartości dodanej.

Obecnie ważą się losy tego, czy Europa będzie miejscem, w którym odkrywa się, rozwija oraz wytwarza innowacyjne terapie i w którym nowoczesne leki są szybko dostępne dla pacjentów. Zmiany, jakie zostaną przyjęte w ramach tzw. europejskiego pakietu farmaceutycznego ukształtują rynek farmaceutyczny na kolejne dziesięciolecia, jak również zdecydują o tym, jakie miejsce na świecie zajmie Europa, ale także, jaki dostęp do nowoczesnego leczenia będą mieli pacjenci w Polsce. Finał prac legislacyjnych nad tym projektem przypadnie najprawdopodobniej właśnie na czas polskiej prezydencji.